ĐBQH Mai Văn Hải, Tỉnh ủy viên, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hoá

Theo đại biểu Mai Văn Hải, Điều 5 của dự thảo đang quy định nhiều chính sách mới nhằm gỡ “điểm nghẽn” về vốn và thu hút nguồn lực xã hội hóa cho đường sắt, phù hợp tinh thần Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân. Tuy nhiên, khoản 7 mới chỉ cho phép tổ chức kinh doanh đường sắt được hưởng ưu đãi, trong khi cá nhân – đối tượng cũng được khuyến khích tham gia – lại bị bỏ ngỏ. Ông Hải đề nghị tách bạch hai nhóm chính sách: một dành cho kinh doanh kết cấu hạ tầng và một dành cho vận tải đường sắt, vì mỗi lĩnh vực có đặc thù riêng và cần cơ chế khuyến khích phù hợp. Đồng thời, ông kiến nghị giao Chính phủ quy định rõ điều kiện, tiêu chuẩn để tổ chức, cá nhân đủ điều kiện tiếp cận hỗ trợ ngân sách và vốn tín dụng ưu đãi, nhất là tại những địa bàn kinh tế-xã hội khó khăn.

Góp ý về quy hoạch mạng lưới đường sắt tại Điều 20, đại biểu nhấn mạnh đây là quy hoạch ngành quốc gia, quyết định hướng đầu tư, khai thác mạng lưới đường sắt. Việc dự thảo phân cấp cho Bộ trưởng Bộ Xây dựng phê duyệt quy hoạch, theo ông, cần được xem xét kỹ vì thẩm quyền này hiện thuộc Thủ tướng Chính phủ theo Luật Quy hoạch 2017; nếu không làm rõ sẽ gây chồng chéo. Ông cũng lưu ý dự thảo mới đề cập tuyến và ga đường sắt mà chưa tính đến các hạng mục phụ trợ, còn phương án phát triển đường sắt địa phương, đường sắt chuyên dùng lại thiếu định hướng. Do đó, cần bổ sung nội dung quy hoạch bao gồm cả định hướng xây dựng phương án phát triển đường sắt trong quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh để bảo đảm sự tích hợp thống nhất.

Đối với Điều 23 quy định về điều chỉnh quy hoạch, ông Hải đồng tình cách làm giúp rút ngắn thủ tục, đẩy nhanh giải phóng mặt bằng và thu hút đầu tư khi cho phép dự án được phê duyệt mà không phải điều chỉnh quy hoạch nếu chỉ thay đổi nhỏ. Tuy nhiên, ông cảnh báo nguy cơ trục lợi chính sách nếu không đặt “hàng rào” kiểm soát chặt chẽ; vì thế cần xác định rõ loại hình, quy mô đường sắt nào được áp dụng cơ chế linh hoạt và bổ sung cơ chế giám sát, kiểm soát quá trình điều chỉnh.

Trao đổi với phóng viên GD&XH, Đại biểu Mai Văn Hải khẳng định khi hoàn thiện theo các góp ý trên, Luật Đường sắt (sửa đổi) sẽ khơi thông nguồn lực xã hội, từng bước hiện đại hóa mạng lưới đường sắt, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội và đưa hệ thống đường sắt Việt Nam bứt phá, phát triển bền vững trong giai đoạn mới.

 Thiệu Ninh