Thành Nhà Hồ – điểm sáng cho mô hình “Du lịch học đường gắn tri thức với di sản”

Thành Nhà Hồ mang trong mình kho tư liệu sống động phục vụ cho cả giáo dục và du lịch.

PV: Du lịch học đường được xem là hình thức kết hợp giáo dục và du lịch. Ông đánh giá thế nào về tiềm năng phát triển loại hình này tại Di tích Thành Nhà Hồ?

Ông Trịnh Hữu Anh: Đây là một hướng nhìn mới, rất đáng khích lệ. Với giá trị nổi bật toàn cầu đã được UNESCO công nhận, Thành Nhà Hồ mang trong mình kho tư liệu sống động phục vụ cho cả giáo dục và du lịch. Sự kết hợp này mở ra nhiều tiềm năng và lợi thế, giúp hình thành nền tảng phát triển bền vững cho loại hình du lịch học đường. Cụ thể, về mặt giáo dục, di sản là nguồn học liệu quý giá giúp học sinh học lịch sử, địa lý, mỹ thuật, văn hóa dân tộc qua trải nghiệm thực tế – phù hợp định hướng đổi mới giáo dục phổ thông. Về văn hóa – xã hội, mô hình này lan tỏa tình yêu di sản, kết nối thế hệ trẻ với cộng đồng địa phương, góp phần xây dựng “văn hóa di sản trong học đường”. Về kinh tế – du lịch, du lịch học đường mang lại lượng khách ổn định, thúc đẩy dịch vụ địa phương, đa dạng hóa sản phẩm du lịch. Về nghiên cứu khoa học, đây là môi trường thực hành cho học sinh, sinh viên, tạo cơ hội hợp tác giữa các trường và trung tâm di sản. Và về phương diện quản lý, mô hình này giúp điều tiết dòng khách, thúc đẩy du lịch bền vững, hài hòa giữa bảo tồn và khai thác.

PV: Theo ông, làm thế nào để thế hệ trẻ ngày nay thực sự hiểu, yêu và tự hào về giá trị của Thành Nhà Hồ – di sản thế giới được UNESCO công nhận từ năm 2011?

Ông Trịnh Hữu Anh: Thế hệ trẻ là cầu nối sáng tạo trong lan tỏa giá trị văn hóa. Tuy nhiên, để các em thực sự hiểu sâu và yêu thật, cần sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan quản lý, ngành giáo dục, cộng đồng và chính bản thân các em. Với cơ quan quản lý và ngành du lịch, cần hỗ trợ chính sách, phương tiện, kinh phí để các trường dễ dàng tổ chức hoạt động học đường tại di sản; đưa du lịch học đường vào chiến lược phát triển du lịch bền vững. Với Di sản Thành Nhà Hồ, chúng tôi xây dựng chương trình “Giáo dục di sản học đường” thường xuyên, thiết kế  học tập theo cấp học, kết hợp công nghệ số và mô phỏng khảo cổ. Với các nhà trường, nên xem đây là một phần của hoạt động trải nghiệm, tổ chức định kỳ, tập huấn giáo viên, phát động phong trào “Mỗi học sinh là một đại sứ di sản”. Với cộng đồng, cha mẹ, địa phương cùng đồng hành, tạo không gian văn hóa gần gũi. Và với thế hệ trẻ, điều quan trọng là các em chủ động tìm hiểu, sáng tạo nội dung, trở thành “sứ giả nhỏ” quảng bá di sản đến bạn bè trong và ngoài nước.

PV: Những chương trình ngoại khóa nào tại Thành Nhà Hồ được học sinh, phụ huynh đón nhận tích cực nhất trong thời gian qua?

Ông Trịnh Hữu Anh: Thời gian qua, Trung tâm đã tổ chức nhiều chương trình giáo dục di sản phong phú như “Em tập làm nhà khảo cổ học”, “Em là thuyết minh viên nhí”, các cuộc thi vẽ tranh, làm clip giới thiệu di sản, Rung Chuông vàng và Lễ Thượng cây nêu truyền thống. Đặc biệt, các cuộc thi sáng tạo video giới thiệu về vùng lõi và vùng đệm của di sản thu hút hàng chục triệu lượt tương tác trên mạng xã hội. Nhiều tác phẩm thể hiện cách kể chuyện di sản bằng ngôn ngữ trẻ trung, sáng tạo, thể hiện rõ tình yêu quê hương và lòng tự hào dân tộc.

PV: Hoạt động “giáo dục di sản” tại đây được xây dựng theo hướng trải nghiệm như thế nào để giúp học sinh vừa học vừa chơi sáng tạo?

Ông Trịnh Hữu Anh: Chúng tôi chú trọng hai hướng tiếp cận chính: theo hướng trải nghiệm – tham gia và theo hướng chủ động khám phá. Ở hướng đầu tiên, học sinh trực tiếp quan sát, tham quan, nhập vai khảo cổ, thuyết minh viên, hoặc tham gia workshop sáng tạo. Ở hướng thứ hai, các em được khuyến khích đặt câu hỏi, tìm lời giải và sáng tạo sản phẩm truyền thông như clip, vlog, tranh mô phỏng. Qua đó, học sinh trở thành “người kể chuyện di sản”, vừa học, vừa rèn kỹ năng mềm, sáng tạo nội dung mang tính giáo dục cao.

PV: Trung tâm có kế hoạch mở rộng mô hình này đến các tỉnh, thành khác hay kết nối tour học tập – trải nghiệm liên vùng không?

Ông Trịnh Hữu Anh: Chắc chắn có. Chúng tôi đang định hướng xây dựng tour liên vùng, kết nối các điểm di sản, tạo chuỗi hành trình học tập – trải nghiệm xuyên tỉnh. Qua đó, quảng bá Thành Nhà Hồ như một điểm đến giáo dục – văn hóa quốc gia, đồng thời chia sẻ mô hình triển khai tới nhiều địa phương khác. Hoạt động này cũng giúp phân bố khách du lịch học đường đều hơn trong năm, hình thành mạng lưới hợp tác giữa di sản, trường học và doanh nghiệp du lịch.

PV: Theo ông, khó khăn lớn nhất khi tổ chức lớp học ngoài trời tại di sản là gì?

Ông Trịnh Hữu Anh: Khó khăn lớn nhất vẫn là hạ tầng và nhận thức. Không gian mở thiếu mái che, chỗ ngồi, thiết bị trình chiếu, âm thanh… khiến việc dạy học gặp trở ngại trong điều kiện thời tiết không thuận lợi. Mặt khác, một số trường vẫn xem đây là hoạt động ngoại khóa phụ, chưa đầu tư đúng mức. Chúng tôi mong rằng trong thời gian tới, hoạt động học đường sẽ được nhìn nhận như một hình thức giáo dục chính thống, song hành với lớp học truyền thống.

PV: Trong thời gian tới, Trung tâm có định hướng truyền thông nào để lan tỏa mạnh hơn thông điệp “Du lịch Thanh Hóa – Hương sắc bốn mùa”?

Ông Trịnh Hữu Anh: Truyền thông sẽ được đẩy mạnh trên các nền tảng số như TikTok, Facebook, YouTube, Zalo, Instagram, kết hợp website thanhnhaho.vn với giao diện thân thiện, cập nhật tour, lịch sự kiện, hành trình trải nghiệm. Chúng tôi cũng phối hợp với các cơ quan báo chí, truyền hình để lan tỏa hình ảnh du lịch Thanh Hóa quanh năm – “mỗi mùa một sắc, mỗi trải nghiệm một câu chuyện”. Các hoạt động truyền thông cũng khuyến khích học sinh và cộng đồng sáng tạo nội dung, chia sẻ clip, ảnh, cảm nhận về di sản, hướng tới mục tiêu đưa Thành Nhà Hồ trở thành biểu tượng giáo dục di sản tiêu biểu của Việt Nam, nơi tri thức, văn hóa và trải nghiệm cùng hòa quyện trong mỗi hành trình học tập của thế hệ trẻ.

PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!