Từ những lớp học hầm đất giữa mưa bom bão đạn đến ngôi trường chuẩn quốc gia khang trang hôm nay, Trường THPT Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ đã trải qua hành trình 60 năm xây dựng, trưởng thành và không ngừng khẳng định vị thế trong ngành Giáo dục đất Tổ Hùng Vương.
Khởi đầu giữa khói lửa chiến tranh (1965 - 1975)
Tháng 7/1965, giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ đang ác liệt, Trường Cấp III Thanh Ba được thành lập theo quyết định của Ủy ban Hành chính và Ty Giáo dục tỉnh Phú Thọ. Năm học đầu tiên, trường có 4 lớp với 224 học sinh, 11 thầy cô giáo, do thầy Nguyễn Quỹ làm Hiệu trưởng.
Cơ sở vật chất vô cùng thiếu thốn: lớp học là hầm dã chiến, thầy cô ở nhờ nhà dân. Trong 7 năm (1965 - 1972), trường 5 lần phải sơ tán, bom Mỹ nhiều lần đánh phá, song khẩu hiệu “Giặc Mỹ phá – ta lại xây” đã trở thành tinh thần thép của thầy trò.
Chi bộ Đảng được thành lập năm 1966 do thầy Nguyễn Quỹ làm Bí thư, lãnh đạo toàn diện nhà trường. Phong trào “Dạy tốt - Học tốt”, “Ba sẵn sàng - Năm xung phong” lan tỏa mạnh mẽ; nhiều học sinh, giáo viên lên đường nhập ngũ, có người mãi mãi không trở về. Những người thầy đầu tiên như Nguyễn Quỹ, Trần Quốc Việt, Lê Thu đã đặt nền móng vững chắc cho truyền thống hiếu học, kiên cường của nhà trường.
Lớp học những năm còn khó khăn của Trường THPT Thanh Ba
Vững bước đi lên trong hòa bình (1975 - 1985)
Sau ngày đất nước thống nhất, trường chuyển về thôn Mánh (xã Ninh Dân). Dù cơ sở vật chất còn đơn sơ, thầy trò vẫn chung sức xây dựng trường lớp khang trang hơn. Dưới sự lãnh đạo của các thầy Hiệu trưởng Lê Thu, Hoàng Công Trị, Nguyễn Châu, chất lượng giáo dục ngày càng khẳng định.
Học sinh Cao Đình Thưởng đạt giải Học sinh giỏi Văn toàn quốc (1979), đội tuyển Toán giành giải Nhất tỉnh (1981-1982). Ngoài học tập, học sinh còn hăng hái lao động sản xuất, trồng chè, trồng lúa, góp phần phát triển kinh tế địa phương. Đội bóng đá nhà trường vô địch giải THPT toàn tỉnh năm 1979 – một dấu ấn đẹp trong ký ức thầy trò thời ấy.
Nhiều học sinh được tuyên dương khen thưởng học sinh giỏi cấp Tỉnh năm 2002 - 2003
Đến đầu thập niên 1980, trường đã đi vào ổn định, trở thành một địa chỉ tin cậy trong sự nghiệp “trồng người” của tỉnh Phú Thọ. Cả nước bước vào thời kỳ đổi mới sau Đại hội VI (1986), Trường THPT Thanh Ba cũng vươn mình mạnh mẽ. Dưới sự lãnh đạo của Chi bộ 25 đảng viên do thầy Nguyễn Châu làm Bí thư, trường chú trọng đổi mới quản lý, nâng cao chất lượng dạy học, đặc biệt là công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Nhiều học sinh đạt thành tích xuất sắc: Vũ Nguyên Hồng (giải Nhất Vật lý 1988), Hoàng Thị Thúy Hòa (học sinh giỏi quốc gia môn Văn 1992), đội tuyển Toán lớp 10 giành giải Nhất tỉnh (1993).
Phong trào Đoàn Thanh niên, Công đoàn sôi nổi; năm 1995, Đoàn trường được Trung ương Đoàn tặng Cờ “Đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua khối THPT”. Cơ sở vật chất được đầu tư, môi trường học tập ngày càng khang trang – đánh dấu giai đoạn khởi sắc, khẳng định uy tín và vị thế của nhà trường.
Đại hội chi bộ Trường THPT Thanh Ba năm học 2003 - 2005
Bước sang tuổi 30, trường có 42 đảng viên, nhiều năm liền đạt danh hiệu “Tập thể Lao động xuất sắc”. Tỷ lệ học sinh đỗ đại học, cao đẳng đạt 45 - 60%, phong trào học sinh giỏi luôn giữ vững thứ hạng cao: Trần Thị Thu Trang (giải Nhất Văn 2001), Nguyễn Thị Thu Hường và Lê Thành Công (giải Nhất Sinh học 2002), Bùi Trung Hiếu (giải Casio khu vực 2004)... Năm học 2004-2005, Trường THPT Thanh Ba vinh dự được UBND tỉnh tặng Cờ thi đua “Đơn vị dẫn đầu khối THPT”, Nhà nước tặng Huân chương Lao động hạng Ba – ghi dấu ấn vàng son trong lịch sử 40 năm của trường.
Bứt phá trong thời kỳ hội nhập
Thích ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, trường đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, đổi mới phương pháp dạy học, lấy người học làm trung tâm. Đội ngũ giáo viên không ngừng trưởng thành, có 1 giáo viên giỏi quốc gia, 20 giáo viên giỏi cấp Tỉnh, hàng chục chiến sĩ thi đua.
Hội nghị cán bộ giáo viên năm học 2007 – 2008
Cơ sở vật chất hiện đại với 3 dãy nhà 2 tầng, 36 phòng học, khu bộ môn đạt chuẩn. Nhiều học sinh đạt thành tích cao: năm 2012, Nguyễn Thành Công giành huy chương vàng Hội khỏe Phù Đổng tỉnh và huy chương đồng toàn quốc; học sinh Trương Ngọc Anh đạt giải 3 Hội thao Quốc phòng toàn quốc.
Tháng 11/2013, trường được công nhận đạt chuẩn quốc gia. Tỷ lệ học sinh tốt nghiệp luôn đạt bình quân 99,5%, trường liên tục nằm trong tốp 10 toàn tỉnh và được tặng Cờ thi đua của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo. Chi bộ, Công đoàn, Đoàn Thanh niên nhiều năm liền đạt danh hiệu “Vững mạnh tiêu biểu”. Từ năm 2004, trường được công nhận là Cơ quan văn hóa cấp tỉnh – một dấu ấn đáng tự hào.
Lễ đón Bằng công nhận Trường THPT Thanh Ba đạt chuẩn Quốc gia năm 2013
Ban Giám hiệu nhà trường thể hiện năng lực quản trị vững vàng, tinh thần trách nhiệm cao, gương mẫu và sáng tạo trong công tác chỉ đạo điều hành. Các tổ chuyên môn hoạt động hiệu quả, gắn với thực tiễn; liên tục đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra - đánh giá, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đáp ứng yêu cầu đổi mới của ngành. Trong giai đoạn này, các đồng chí giữ cương vị Hiệu trưởng gồm: cô giáo Trần Thị Xuân Lương (2014-2020), thầy giáo Trần Minh Khoa (2020-2024) và thầy giáo Vũ Hồng Điệp (từ tháng 8/2024 đến nay).
Các đoàn thể trong nhà trường phát huy tốt vai trò, tạo nên sức mạnh tổng hợp trong các phong trào thi đua. Công đoàn nhiều năm liền đạt danh hiệu “Công đoàn cơ sở vững mạnh”, được Công đoàn ngành và Liên đoàn Lao động huyện khen thưởng. Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, tạo môi trường rèn luyện, phát triển kỹ năng toàn diện cho đoàn viên, thanh niên, nhiều lần được nhận Bằng khen của Trung ương Đoàn và Tỉnh đoàn.
Các tổ chuyên môn liên tục đạt danh hiệu “Tập thể lao động tiên tiến”, được Sở GD&ĐT Phú Thọ tặng Giấy khen. Đội ngũ giáo viên trẻ ngày càng phát triển, trở thành lực lượng xung kích trong đổi mới giáo dục; nhiều thầy, cô là Chiến sĩ thi đua cơ sở, điển hình tiên tiến; có giáo viên trở thành cán bộ cốt cán của Sở GD&ĐT, được Bộ Giaó dục và Đào tạo và UBND tỉnh tặng Bằng khen. Cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học không ngừng được đầu tư, từng bước hiện đại hóa. Hiện tại, nhà trường có một nhà đa năng, ba dãy lớp học hai tầng với 33 phòng học khang trang; 100% lớp học được trang bị máy chiếu, máy tính, các phòng bộ môn đạt chuẩn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đổi mới phương pháp giảng dạy và nâng cao chất lượng giáo dục.
Thầy giáo Vũ Hồng Điệp, Hiệu trưởng và các đại biểu
Chất lượng giáo dục của Trường THPT Thanh Ba trong giai đoạn này tiếp tục đạt nhiều thành tích nổi bật: học sinh giành nhiều giải cao trong các kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh ở cả khối khoa học tự nhiên và xã hội; nhiều em đạt điểm tuyệt đối trong kỳ thi tốt nghiệp THPT; hàng trăm học sinh đạt từ 27 điểm trở lên trong kỳ thi tuyển sinh đại học; tỷ lệ tốt nghiệp hằng năm luôn duy trì ở mức 99,8%. Nhiều em trở thành thủ khoa, á khoa cấp tỉnh và quốc gia, góp phần khẳng định uy tín, thương hiệu của nhà trường. Tháng 7/2025, Trường THPT Thanh Ba tròn 60 năm tuổi – một dấu mốc lịch sử khẳng định truyền thống vẻ vang của nhà trường. Sáu thập kỷ qua, ngôi trường không chỉ là nơi chắp cánh ước mơ cho bao thế hệ học sinh, mà còn là chứng nhân cho hành trình trưởng thành của biết bao thế hệ thầy trò.
Từ mái trường này, hơn 20.000 học sinh với 57 khóa tốt nghiệp đã tỏa đi khắp mọi miền Tổ quốc, nhiều người đang đảm nhiệm những vị trí quan trọng trong các cơ quan Trung ương, địa phương, doanh nghiệp, lực lượng vũ trang… – tiếp tục lan tỏa giá trị, uy tín và truyền thống của Trường THPT Thanh Ba – Ngôi trường của tri thức, niềm tin và khát vọng vươn xa.
Trường THPT Thanh Ba kỷ niệm 42 năm ngày Nhà giáo Việt Nam năm 2024
Trải qua 60 năm xây dựng và phát triển (1965 - 2025), Trường THPT Thanh Ba đã trở thành biểu tượng của ý chí, trí tuệ và lòng nhân ái. Từ mái trường này, hàng vạn học sinh đã trưởng thành, đóng góp cho quê hương, đất nước trên mọi lĩnh vực. Phát huy truyền thống “Dạy tốt - Học tốt”, tập thể cán bộ, giáo viên và học sinh nhà trường hôm nay đang tiếp tục đổi mới, sáng tạo, khẳng định thương hiệu “THPT Thanh Ba – Ngôi trường của tri thức, niềm tin và khát vọng vươn xa” trên quê hương Đất Tổ anh hùng.
Đình Thơm