Hội nghị tổng kết 20 năm phát triển các trường ĐH, CĐ ngoài công lập được Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) tổ chức ngày 14-3 tại Hà Nội với sự tham dự của đông đảo các trường ĐH, CĐ ngoài công lập.

“Chẳng còn tép mà bắt”

Trong khi Bộ GD-ĐT thẳng thắn chỉ ra những hạn chế của khối trường này như: điều kiện bảo đảm chất lượng chưa tương xứng, không ít trường vi phạm quy chế tuyển sinh và đào tạo, không thực hiện hoặc chậm thực hiện cam kết thành lập trường, mâu thuẫn nội bộ trong một số trường… thì người trong cuộc lại mạnh mẽ phản ứng về cách đối xử thiên vị của bộ này.

GS Nguyễn Văn Hùng, Hiệu trưởng Trường ĐH Lương Thế Vinh, cho rằng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục ngoài công lập chưa đồng bộ, chưa tạo được cơ chế pháp lý để thực hiện tốt chủ trương xã hội hóa giáo dục. “Toàn người công lập làm chính sách cho dân lập, tư thục nên không thể đúng với thực tiễn” - ông Hùng phản ứng.

Theo GS Cao Văn Phường, Hiệu trưởng Trường ĐH Bình Dương, về mặt nhận thức xã hội, ngay cả cấp quản lý vĩ mô cũng còn phân biệt, xem các trường ngoài công lập không phải là của nhà nước, trường tốp dưới nên chính sách đất đai, thuế, chính sách cho sinh viên theo học các trường này chưa công bằng. Suốt 6 năm, chỉ có 4 trường dân lập chuyển đổi được sang tư thục, vẫn còn 15 trường chưa chuyển đổi được do những quy định bất cập của pháp luật. Chưa hết, việc Bộ GD-ĐT cho ra đời hàng loạt trường không phù hợp quy hoạch với sự hỗ trợ về cơ sở vật chất, đất đai và suất đầu tư cho sinh viên 6 triệu đồng/năm; các trường công lập tuyển sinh vượt chỉ tiêu, trường mới mở cũng tuyển sinh hàng chục ngành... đã đẩy các trường ngoài công lập vào thế khó.

Theo bà Trần Kim Phương, Chủ tịch HĐQT Trường CĐ ASEAN, trường dân lập sai là ngay lập tức bị “triệt hạ”, trong khi các trường công lập có sai cũng bị xử lý nhẹ tay. Bà Phương đề nghị Bộ GD-ĐT cần xác định rõ vai trò của trường công lập. “Đã được bao cấp hoàn toàn thì trường công phải xác định rõ vai trò đào tạo của mình chứ không phải cứ ngành nào “hot” thì đổ xô vào đào tạo. Trường công bắt từ con cá mập đến tôm, tép thì trường ngoài công lập bắt con gì?” - bà Phương bức xúc.

Tạo bình đẳng công - tư

Trong bản kiến nghị của mình, GS Đặng Ứng Vận, Hiệu trưởng Trường ĐH Hòa Bình, thiết tha đề nghị nhà nước tạo một sân chơi bình đẳng cho các trường công và tư.

Bà Bùi Trân Phượng, Hiệu trưởng Trường ĐH Hoa Sen, cũng cho rằng những bất cập của giáo dục Việt Nam nói chung và giáo dục ĐH nói riêng chính là coi mình là một ngoại lệ, không đi theo dòng chảy hay chuẩn mực của thế giới để đánh giá. Bà Phượng kiến nghị các nhà quản lý phải trả lời câu hỏi: Pháp luật và cơ chế Việt Nam đang coi trường ĐH ngoài công lập là doanh nghiệp hay trường học?

Trước bức xúc của các trường, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định những khó khăn của khối các trường ĐH, CĐ ngoài công lập nhất định phải được tháo gỡ. Tinh thần chung là thực hiện công bằng, bình đẳng từ chính sách vi mô đến vĩ mô. Với những trường mới, nhất định phải ưu tiên.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ GD-ĐT trả lời câu hỏi: Bộ có thực sự coi trường ngoài công lập thuộc hệ thống không? “Nếu coi các trường ngoài công lập là “con nuôi” thì tôi nghe hội nghị từ sáng đến giờ thấy họ đang kêu dữ quá! Không biết có phải do tâm lý “con nuôi” không hay đúng là chưa được đối xử như “con đẻ”?” - Phó Thủ tướng đặt vấn đề.

Thừa nhận chính mình cũng thấy rất nhiều thứ chưa công bằng, tuy nhiên Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đặt lại vấn đề cho các trường ngoài công lập là phải nhìn nhận xem tất cả đã cố gắng chưa. Mỗi trường cần có trách nhiệm với chính mình, trước khi có trách nhiệm với xã hội.

Phó Thủ tướng đã chính thức đặt hàng Hiệp hội Các trường ĐH, CĐ ngoài công lập đưa ra những kiến nghị về các vấn đề còn vướng mắc để sửa đổi và hứa sẽ mời các bộ, ngành liên quan tham gia giải quyết nhanh chóng các vấn đề.