Để bạn đọc tiện theo dõi, Ban Biên tập Tạp chí Giáo dục và Xã hội đăng tải nội dung Phương hướng và giải pháp phát triển các trường ĐH, CĐ NCL đến năm 2020; đồng thời lần lượt giới thiệu bài phát biểu của GS.TS. Trần Hồng Quân, Chủ tịch Hiệp hội và các ý kiến của một số đại biểu đại diện các trường ĐH, CĐ tại hội nghị tổng kết.

I/ Phương hướng phát triển các trường đại học, cao đẳng ngoài công lập

Chủ trương phát triển giáo dục đại học NCL đã được xác định từ Nghị quyết TW 2 Khóa VIII và được hoàn thiện trong Nghị quyết TW 8 Khóa XI (NQ 29 – NQ/TW);  được thể hiện trong Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học, Nghị quyết số 50/2010/QH12 của Quốc hội và nhiều văn bản của Chính phủ, của Bộ GD & ĐT.  Sau đây là một số những định hướng cơ bản về phát triển giáo dục ĐH NCL đến năm 2020:

1. Tiếp tục đẩy mạnh xã hội hóa có chính sách khuyến khích đầu tư phát triển các trường NCL, đặc biệt đối với các trường NCL có vấn đầu tư lớn, chất lượng cao; tạo điều kiện tăng tỷ lệ các cơ sở giáo dục ĐH NCL và tỷ lệ sinh viên theo học các trường NCL trên cơ sở đảm bảo quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học, đáp ứng quy hoạch nguồn nhân lực của các địa phương, khu vực và cả nước.

2. Bảo đảm bình đẳng giữa nhà giáo trường công lập và nhà giáo trường NCL về tôn vinh và cơ hội đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ; có chính sách hỗ trợ học phí cho sinh viên thuộc diện chính sách của các trường NCL.

3. Nâng cao chất lượng đào tạo, xây dựng thương hiệu, hình ảnh của các cơ sở giáo dục  ĐH NCL; trong đó có tập trung vào các điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo như đội ngũ giảng viên; chương trình, giáo trình; cơ sở vật chất phục vụ đào tạo và nghiên cứu.

4. Chú trọng kiểm tra, đánh giá, kiểm soát chất lượng GD&ĐT đối với tất cả các cơ sở giáo dục đại học công lập và NCL; xử lý nghiêm khắc những cơ sở giáo dục đạihọc vi phạm pháp luật, lợi dụng hoạt động giáo dục đại học vì mục đích vụ lợi; kiên quyết xử lý các trường không thực hiện đúng cam kết trong đề án đã được phê duyệt theo quy định của phát luật, đặc biệt là các trường không xây dựng được cơ sở vật chất phụ vụ đào tạo, không đủ đội ngũ giảng viên cơ hữu,…

II.Một số giải pháp phát triển các trường đại học, cao đẳng NCL

1. Đối với Bộ Giáp dục và đào tạo

-  Thực hiện Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học, Nghị quyết về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo và chủ trương xã hội hóa giáo dục; rà soát, bổ sung, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến các trường NCL;

- Phối hợp với các bộ, ngành liên quan quy  định chi tiết và hướng dẫn áp dụng cụ thể các chính sách ưu tiên, khuyến khích đối với cơ sở giáo dục đại học thư thục hoạt động không vì lợi nhuận; xây dựng cơ chế, chính sách đặt hàng đào tạo và nghiên cứu khoa học, tạo cơ chế bình đẳng giữa các trường công lập và NCL; tăng cường sự kết hợp công – tư trong chia sẻ nguồn lực, hỗ trợ nâng cao năng lực đào tạo và nghiên cứu giữa cơ sở giáo dục đại học mới thành lập và cơ sở có truyền thống trong tứng ngành, lĩnh vực cụ thể để hệ thống giáo dục đại học năng động hơn, hiệu quả hơn;

- Hỗ trợ các trường đại học cao đẳng NCL trong việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên cơ hữu bằng các nguồn học bổng, nguồn ngân sách Nhà nước theo Đề án 911 và các Đề án đã được phê duyệt; trong việc tiếp nhận chuyển giao công nghệ đào tạo, nội dungchương trình đào tạo từ các trường tiên tiến ở trong và ngoài nước; trong cơ hội tiếp cận nguồn vốn nghiên cứu khoa học, các chương trình, đề án hợp tác nghiên cứu với nước ngoài;

- Đảm bảo quyền tự chủ tuyển sinh cho các trường theo đúng Luật Giáo dục đại học và quy chế tuyển sinh; xây dựng tiêu chí đảm bảo chất lượng đầu vào mềm dẻo, linh hoạt để các trường tham gia kỳ thi chung có thể tuyển được thí sinh có năng lực phù hợp với ngành nghề đào tạo của trường;

- Hỗ trợ các trường ĐH, CĐ NCL trong công tác truyền thông, quảng bá hình ảnh hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học của các trường để nâng cao vị thế các trường NCL trong hệ thống

- Thực hiện phân tầng, xếp hạng các cơ sở giáo dục đại học theo quy định của Chính phủ, không phân biệt công lập hay NCL; đảm bảo bình đẳng, công khai, khuyến khích sự cạnh tranh lành mạnh để nâng cao chất lượng đào tạo giữa các trường công lập và NCL; phối hợp với Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh, nơi cơ sở giáo dục đại học NCL đặt trụ sở để thực hiện chính sách ưu tiên, hỗ trợ về đất đai, tín dụng, đào tạo và bồi dưỡng cán bộ,… căn cứ vào kết quả xếp hạng cơ sở giáo dục đại học

- Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, hướng dẫn các trường đại học, cao đẳng NCL thực hiện đúng các quy định về công khai và các văn bản chỉ đạo về giáo dục đại học NCL; phối hợp với các địa phương trong công tác thanh kiểm tra, cảnh báo nguy cơ hoặc ra quyết định đình chỉ tuyển sinh, thu hồi quyết định mở ngành, đình chỉ hoạt động, giải thể,… theo quy định của pháp luật.

2. Đối với Ủy ban nhân dân các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương

- Hỗ trợ các nhà đầu tư, các trường ĐH, CĐ NCL trong việc thực hiện thủ tục xin phép đặt trụ sở trường tại địa phương, thông tin về quy hoạch quỹ đất, đền bù, giải phóng mặt bằng, xác nhận quyền sử dụng đất,… để các trường có đủ quỹ đất đáp ứng được tiêu chí về diện tích đất/sinh viên theo quy định;

- Tiếp nhận báo cáo và cam kết hoạt động không vì lợi nhuận của các trường NCL trong quá trình hoạt động để kịp thời nắm bắt thông tin, theo dõi, hướng dẫn thực hiện và cảnh báo vi phạm, nếu thấy cần thiết;

- Trong phạm vi quản lý của địa phương, đảm bảo thực hiện chế độ ưu tiên đối với cơ sở giáo dục đại học NCL đã thực hiện đúng cam kết hoạt động không vì lợi nhuận và cơ sở được xếp thứ hạng cao trong xếp hạng cơ sở giáo dục đại học;

- Lựa chọn người có năng lực, có trách nhiệm tham gia vào Hội đồng quản trị của các trường đại học cao đẳng tư thục trên địa bàn theo quy định

- Thực hiện việc công nhận Hội đồng quản trị, Hiệu trưởng các trường đại học, cao đẳng tư thục trên địa bàn theo đúng quy định của pháp luật

- Thực hiện nghiêm chỉnh trách nhiệm quản lý nhà nước về giáo dục được quy định tại Nghị định 115/2010/NĐ-CP của Chính phủ; tăng cường kiểm tra, thanh tra các hoạt động giáo dục đại học trên địa bàn theo quy định của Chính phủ; xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm quy định của pháp luật trong tuyển sinh và đào tạo, vi phạm cam kết thành lập trường,… đặc biệt là những trường chưa xây dựng được cơ sở riêng theo lộ trình xác định tại đề án đăng ký thành lập hoặc tổ chức đào tạo tại những địa điểm không được cấp phép.

3. Đối với các trường và chủ đầu tư

- Cần đầu tư xây dựng trường theo đề án đã được duyệt, chấm dứt tình trạng còn có những trường không xây dựng được cơ sở vật chất phục vụ đào tạo, hoạt động trên cơ sở thuê địa điểm tạm bợ;

- Cần quan tâm xây dựng kế hoạch chiến lược, lộ trình phát triển trường dài hạn; kết hợp hài hòa giữa lợi ích ngắn hạn với việc tạo dựng uy tín, danh tiếng để phát triển trường bền vững;

- Có chiến lược phát triển ngành đào tạo phù hợp với điều kiện đầu tư của trường và quy hoạch phát triển nguồn nhân lực của địa phương và cả nước;

- Xây dựng kế hoạch dài hạn về tuyển sinh, có đề án tự chủ tuyển sinh phù hợp với mục tiêu đào tạo; kết hợp giữa phát triển quy mô và đảm bảo chất lượng nguồn tuyển để nâng cao uy tín, tạo sức hút đối với người học; thực hiện đúng các quy định về tuyển sinh và đào tạo;

- Xây dựng chuẩn đầu ra phù hợp, có tính cạnh tranh cao trên thị trường lao động, hướng tới khung trình độ chuẩn của khu vực ASEAN;

- Gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo và thị trường lao động, giữa nhà trường và cơ sở sản xuất, kinh doanh;

- Tăng cường các điều kiện đảm bảo chất lượng, đặc biệt là phát triển đội ngũ giảng viên, chấm dứt tình trạng chỉ thuê giảng viên ngắn hạn theo giờ giảng; xây dựng chương trình đào tạo chất lượng và hiện đại; đầu tư cơ sở vật chất theo yêu cầu của việc đảm bảo chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học;

- Xây dựng mô hình quản lý, quản trị nhà trường theo hướng quản trị đại học hiện đại; phân định rõ quyền hạn và trách nhiệm của hội đồng quản trị, Hiệu trưởng, Hội đồng khoa học và đào tạo; Chủ tịch Hội đồng quản trị thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của mình, không can thiệp quá sâu vào hoạt động điều hành công tác chuyên môn của Hiệu trưởng; được thống nhất thể hiện trong quy chế tổ chức và hoạt động của nhà trường;

- Thực hiện công khai các điều kiện bảo đảm chất lượng; kết quả đánh giá, kiểm định chất lượng của trường; minh bạch hóa thông tin, tạo điều kiện để các cơ quan quản lý và xã hội giám sát; tạo niềm tin cho người học và nhà tuyển dụng;

- Đoàn kết nội bộ; phát huy dân chủ cơ sở; tạo dự đồng thuận cao giữa các nhà đầu tư để phát triển bền vững nhà trường

III. Kiến nghị với Chính phủ

1. Chỉ đạo các bộ/ngành triển khai thực hiện đồng bộ các chính sách khuyến khích, ưu tiên đối với cơ sở giáo dục đại học hoạt động không vì lợi nhuận đã được quy định trong Luật Giáo dục đại học và Nghị định 141/2013/NĐ-CP ngày 24/10/2013 hướng dẫn một số điều của Luật Giáo dục đại học;

2. Chỉ đạo nghiên cứu, đổi mới cơ chế, chính sách tài chính để đảm bảo sự bình đẳng giữa các cơ sở giáo dục đại học; thực hiện cơ chế đặt hàng đối với giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học trên cơ sở hệ thống định mức kinh tế - kĩ thuật, tiêu chuẩn chất lượng của một số loại hình dịch vụ đào tạo (không phân biệt cơ sở đào tạo công lập hay NCL);

3. Chỉ đạo đổi mới chính sách học phí và chính sách hỗ trợ đối với sinh viên để đảm bảo đối với các ngành đào tạo có khả năng xã hội hóa cao, ngân sách nhà nước chỉ hỗ trợ đối tượng chính sách, đồng bào dân tộc thiểu số và khuyến khích tài năng để tiến tới bình đẳng giữa người học trong cơ sở giáo dục công lập và NCL;

4. Chỉ đạo các bộ, ngành liên quan quy định chính sách, chế độ đối với giảng viên đảm bảo bình đẳng giữa giảng viên các trường công lập và NCL;

5. Chỉ đạo các địa phương trong việc quy hoạch quỹ đất và giải phóng mặt bằng, bàn giao cho các cơ sở giáo dục đại học NCL;

6. Chỉ đạo các bộ, ngành dành khoản tín dụng cho các cở sở giáo dục đại học NCL; hỗ trợ các trường ĐH, CĐ NCL được tiếp cận với các nguồn vốn đầu tư tăng cường năng lực nghiên cứu, đào tạo; tiếp cận các nguồn vốn ODA để tăng cường thêm nguồn lực, đảm bảo sự phát triển bền vững.

X        X

X

Các trường ĐH, CĐ NCL được xây dựng và phát triển trong 20 năm qua đã khẳng định chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước về xã hội hóa giáo dục. Vai trò của các trường ĐH, CĐ NCL dần được khẳng định là bộ phận quan trọng, không tách rời của hệ thống các trường đại học, cao đẳng Việt Nam; đó là thành tựu có ý nghĩa quan trọng, trong tiến trình đổi mới hệ thống giáo dục đại học Việt Nam. Những thành công hay hạn chế của giáo dục đại học NCL đều có ảnh hưởng lớn đến giáo dục đại học nói chung và là mối quan tâm của toàn xã hội. Phát huy hơn nữa hiệu quả tích cực của mô hình giáo dục đại học NCL cũng là một trong những việc làm thiết thực thể hiện tinh thần đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo mà Hội nghị TW lần thứ 8 của Đảng đã đề ra, là trách nhiệm của ngành Giáo dục, các ngành, các cấp hữu quan và của các trườngĐH, CĐ NCL.

Bộ Giáo dục và Đào tạo

 -----------------------------------------------------------------

Năm quan điểm và bảy kiến nghị của Hiệp hội các trường ĐH, CĐ ngoài công lập Việt Nam

GS. Trần Hồng Quân, Chủ tịch Hiệp hội

Các trường ĐH, CĐ NCL Việt Nam

 Trích lời phát biểu của Phó thủ tướng Vũ Đức Đam

Tại Hội nghị tổng kết 20 năm phát triển các trường đại học, cao đẳng ngoài công lập

Sáu vấn đề cốt lõi của các trường đại học ngoài công lập

GS.TSKH.NGND. Đặng Ứng Vận,

                                                                  Trường Đại học Hòa Bình Hà Nội