Thủ tướng Chính phủ vừa ký ban hành Quyết định số 2371/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học giai đoạn 2025 – 2035, tầm nhìn đến năm 2045”. Đây được xem là bước ngoặt mang tính chiến lược trong lịch sử giáo dục Việt Nam, mở ra giai đoạn mới trong quá trình hội nhập và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của đất nước.
Bước đi chiến lược trong hội nhập giáo dục
Đề án được xây dựng trên cơ sở Luật Giáo dục 2019, Nghị quyết 71-NQ/TW năm 2025 của Bộ Chính trị về phát triển giáo dục và đào tạo, cùng nhiều văn kiện chỉ đạo khác của Trung ương. Theo đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo được giao chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành và địa phương để tổ chức triển khai hiệu quả, bảo đảm tính khả thi và đồng bộ.
Quan điểm chỉ đạo nhấn mạnh việc nâng cao nhận thức toàn xã hội về vai trò của tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai, góp phần phát triển toàn diện con người Việt Nam, thúc đẩy hội nhập quốc tế sâu rộng trên các lĩnh vực giáo dục, văn hóa và kinh tế tri thức. Việc dạy học tiếng Anh được yêu cầu hài hòa với việc bảo tồn và phát huy tiếng Việt, đồng thời đảm bảo công bằng giữa các vùng miền, tránh tạo áp lực học tập, đặc biệt đối với học sinh ở khu vực khó khăn.
Hình thành hệ sinh thái giáo dục song ngữ
Mục tiêu tổng thể của Đề án là đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học Việt Nam, được sử dụng rộng rãi, thường xuyên và hiệu quả trong giảng dạy, giao tiếp, quản lý và các hoạt động giáo dục. Qua đó, hình thành hệ sinh thái sử dụng tiếng Anh trong các cơ sở giáo dục từ mầm non đến đại học, góp phần xây dựng thế hệ công dân toàn cầu, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Bậc mầm non, trẻ sẽ được trải nghiệm, làm quen với tiếng Anh, hình thành năng lực giao tiếp ban đầu. Bậc phổ thông, học sinh sẽ được phát triển năng lực và kỹ năng sử dụng tiếng Anh trong học tập, giao lưu và hoạt động trải nghiệm. Bậc đại học, các chương trình đào tạo, học phần bằng tiếng Anh sẽ được mở rộng, hướng tới xây dựng môi trường học tập quốc tế. Giáo dục nghề nghiệp chú trọng rèn luyện khả năng sử dụng tiếng Anh trong giao tiếp và nghề nghiệp, đáp ứng nhu cầu lao động trong nước và quốc tế. Giáo dục thường xuyên mở rộng cơ hội học tập suốt đời, đa dạng hóa hình thức và nội dung học tiếng Anh để phục vụ nhu cầu của xã hội.
Lộ trình cụ thể đến năm 2045
Theo kế hoạch, đến năm 2030, 100% trường phổ thông trên cả nước dạy tiếng Anh bắt buộc từ lớp 1; 80% cơ sở mầm non đủ điều kiện triển khai cho trẻ làm quen với tiếng Anh. Đến năm 2035, tỉ lệ cơ sở đạt chuẩn dạy và học bằng tiếng Anh tiếp tục tăng mạnh. Và đến năm 2045, hầu hết các cấp học đạt mục tiêu cao nhất – tiếng Anh được sử dụng như ngôn ngữ thứ hai trong giảng dạy và hoạt động giáo dục.
Bảy nhóm giải pháp trọng tâm
Để đạt mục tiêu này, Đề án đề ra bảy nhóm nhiệm vụ và giải pháp chủ chốt, bao gồm: Nâng cao nhận thức xã hội về vai trò của tiếng Anh trong giáo dục và hội nhập, khuyến khích sự tham gia của giáo viên, học sinh, phụ huynh và doanh nghiệp. Hoàn thiện thể chế, chính sách, rà soát, bổ sung các văn bản pháp lý liên quan đến chương trình, học liệu, kiểm tra – đánh giá và phát triển đội ngũ giáo viên. Phát triển đội ngũ giáo viên, giảng viên đạt chuẩn năng lực, thu hút chuyên gia quốc tế, xây dựng mạng lưới đào tạo, bồi dưỡng trong và ngoài nước. Xây dựng và triển khai chương trình, học liệu hiện đại, ứng dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI) trong dạy – học và kiểm tra đánh giá. Đổi mới phương pháp giảng dạy, lấy người học làm trung tâm, tăng cường hoạt động thực hành, dự án, và trò chơi hóa học tập. Phát triển nền tảng học tập số, xây dựng hệ thống đánh giá năng lực tiếng Anh quốc gia, hỗ trợ học tập cá nhân hóa. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế với các tổ chức, trường đại học và chuyên gia từ Anh, Mỹ, Úc…, kết nối các cơ sở giáo dục Việt Nam với mạng lưới toàn cầu.
Tổ chức triển khai đồng bộ, lấy người học làm trung tâm
Theo Đề án, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ chủ trì xây dựng kế hoạch chi tiết, hướng dẫn, kiểm tra và định kỳ báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Các bộ, ngành liên quan sẽ phối hợp triển khai nhiệm vụ trong phạm vi chức năng. UBND các tỉnh, thành phố có trách nhiệm tổ chức thực hiện tại địa phương, bảo đảm nguồn lực, giám sát và đánh giá hiệu quả.
Đề án nhấn mạnh việc triển khai phải đồng bộ, thực chất và phù hợp điều kiện thực tiễn, đặt người học làm trung tâm. Mục tiêu cuối cùng là đến năm 2045, tiếng Anh thực sự trở thành ngôn ngữ thứ hai trong hệ thống giáo dục quốc dân, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nguồn nhân lực Việt Nam trên trường quốc tế.
Đình Thơm – Lê Hùng