Bác sỹ CKI Nguyễn Văn Long-Giám đốc Trung tâm

Trong cuộc chiến PCSR qua các thời kỳ, trên địa bàn tỉnh cũng như nhiệm vụ Quốc tế về PCSR trên đất nước bạn Lào, các tỉnh miền Trung - Tây Nguyên ở đâu cán bộ viên chức đơn vị cũng đóng góp nhiều công sức, trí tuệ vào thành quả sự nghiệp chăm sóc, bảo vệ sức khoẻ của nhân dân. Nhiều đồng chí đã hy sinh anh dũng, vẻ vang trong cuộc đấu tranh thầm lặng khi làm nhiệm vụ quốc tế được Nhà nước công nhận liệt sỹ như: Liệt sỹ Trần Học Sỹ; liệt sỹ Đặng Ngọc Đệ trong giai đoạn chống Mỹ cứu nước…

Nghệ An là một tỉnh có dân số và diện tích thuộc diện lớn nhất cả nước, điều kiện tự nhiên với ¾ diện tích là núi rừng và khí hậu nhiệt đới tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát sinh và phát triển của bệnh sốt rét. Những năm trước đây dịch sốt rét thường xuyên xảy ra mà đỉnh cao là vụ đại dịch năm 1991 cướp đi gần 1 nghìn tính mạng người dân, ảnh hưởng đến đời sống, kinh tế văn hoá, xã hội của nhân dân Nghệ An nhất là đồng bào các dân tộc rẻo cao vùng sâu, vùng xa. Hiện nay, tình hình sốt rét trong tỉnh tạm ổn định, tỷ lệ người mắc sốt rét thấp so với các tỉnh khác trong cả nước. Hơn 10 năm nay không có dịch sốt rét vừa và lớn xảy ra, tỷ lệ tử vong do sốt rét những năm gần đây đã hạn chế đến mức thấp nhất. Năm 2013 không có trường hợp nào tử vong do bệnh sốt rét.

Trung tâm Phòng chống sốt rét – ký sinh trùng – côn trùng Nghệ An

Tuy nhiên, bên cạnh dịch sốt rét đã được hạn chế thì trong những năm gần đây nổi lên là bệnh sán lá gan lớn hoành hành tại Nghệ An đã được Viện Sốt rét – kí sinh trùng – côn trùng Trung Ương thông báo hàng năm với tỉ lệ mắc bệnh cao nhất toàn Miền Bắc. Cũng chính vì điều này nên Sở y tế Nghệ An và Trung tâm PCSR – KST – CT rất cần sự vào cuộc của các ban, ngành cấp trên để nghiên cứu và tìm biện pháp hiệu quả nhất trong công tác phòng chống sán lá gan lớn.

Bệnh sán lá gan lớn (fascioliasis) do loài sán lá Fasciola hepatica hoặc Fasciola gigantica gây nên. Loài sán này chủ yếu ký sinh ở động vật ăn cỏ như trâu, bò, cừu, lạc đà... và có thể ký sinh gây bệnh ở người. Sán ký sinh trong hệ thống gan mật, chúng đẻ trứng theo dịch mật xuống ruột và theo phân ra ngoài môi trường. Ở ngoài môi trường, trứng sán rơi xuống nước, nở ấu trùng lông chui vào ốc thích hợp (ốc Lymnae) phát triển thành ấu trùng đuôi bơi tự do trong nước và bám vào rau cỏ thuỷ sinh. Người và động vật ăn phải thực vật thuỷ sinh (rau cần, rau ngổ, diếp cá, cải soong.v.v.) hoặc uống nước lã có ấu trùng sán lá gan lớn sẽ bị nhiễm sán lá gan lớn. Do vậy, nguồn bệnh từ động vật ăn cỏ và người bệnh gây ô nhiễm rau, cỏ và nguồn nước bởi các ấu trùng sán lá gan lớn và tạo nên chu kỳ khép kín. Khi mắc bệnh này, bệnh nhân thường có triệu chứng như đau hạ sườn phải, đau thượng vị, chán ăn, mệt mõi, ngứa ngáy… vì vậy bệnh sán lá gan lớn để lại hậu quả lớn cho người bệnh nếu như không điều trị kịp thời. Trước năm 2012 với sự giúp đỡ của Viện Sốt rét Trung Ương, tại Nghệ An đã nhận thuốc và điều trị các ca chẩn đoán tại Viện và cho kết quả qua siêu âm. Tuy nhiên, kết quả không thực sự cao vì phụ thuộc vào kết quả của Viện quá nhiều, lượng thuốc men cũng không cơ động được trong công tác điều trị, số lượng bác sỹ nhân viên chuyên ngành thiếu trầm trọng. Vì thế năm 2012 được sự quan tâm của Sở Y tế Nghệ An, Trung Tâm PCSR – KST – CT đã được đầu tư giàn máy ELISA (Enzyme Linked Immuno Sorbent Assay) để chẩn đoán, xác định các bệnh về ký sinh trùng, đặc biệt là bệnh sán lá gan lớn. Không những thế, các thuốc men, hóa chất, công cụ khoa học kĩ thuật trung tâm cũng được nhận đầy đủ và đa dạng hơn, điều đó làm cho công tác chẩn đoán và điều trị bệnh này có kết quả khả quan và nhanh chóng hơn.

 Các kỹ thuật viên Trung tâm đang vận hành giàn ELISA

Cùng với đó, Trung tâm PCSR – KST – CT Nghệ An đã được sự giúp đỡ của Viện và Sở Y tế Nghệ An nên đã thành lập được khoa khám bệnh có đầy đủ phương tiện, đội ngũ bác sỹ chuyên khoa, hàng năm điều trị cho khoảng 1000 bệnh nhân về sán. Vì thế Trung tâm được công nhận là trung tâm chuyên khoa cấp Tỉnh.

Bệnh nhân đang khám và điều trị bệnh tại khoa Khám bệnh của TT PCSR - KST – CT

Với những cố gắng của tập thể cán bộ, công nhân viên, Trung tâm PCSR - KST – CT Nghệ An hi vọng trong những năm tới Viện Sốt rét TW sẽ hỗ trợ thêm về kiến thức cho Khoa KST và xét nghiệm về các phương tiện khoa học giúp cho quá trình chẩn đoán được tốt hơn như các KIS nhanh; ELISA chẩn đoán bệnh sán lá gan lớn và các thuốc điều trị. Trung tâm PCSR - KST – CT Nghệ An rất cần sự giúp đỡ của Sở Y tế về máy xét nghiệm máu 24 thông số, có phân tích chỉ số bạch cầu ái toan, máy chụp Xquang để hỗ trợ cho việc điều trị. Được trang bị các máy móc thiết bị trên chắc chắn Trung tâm PCSR - KST – CT Nghệ An sẽ điều trị thành công các ca bệnh do kí sinh trùng đường máu và đường ruột, tạo niềm tin cho toàn thể nhân dân trong và ngoài tỉnh khi đến Trung tâm để khám và chữa bệnh.

Từ ngày thành lập 16/7/1957 đến nay, Trung tâm PCSR - KST – CT đã đạt được rất nhiều thành tích và được nhận nhiều danh hiệu từ cá nhân đến tập thể. Đây là kết do sự phấn đấu của toàn dân mà nòng cốt là sự chỉ đạo của các cấp uỷ Đảng, UBND tỉnh; Sở ytế và hệ thống y tế từ tỉnh đến huyện xã và thôn bản, trong đó có vai trò không nhỏ của cán bộ Trung tâm PCSR đã không ngại khó khăn đến với nhân dân các vùng sâu, vùng xa trên địa bàn để quản lý SR, phòng chống vector, truyền thông xã hội hoá PCSR...

Bài,ảnh: Trung Lê – Quân Nguyễn